Tasavvuf Araştırmaları Enstitüsü Dergisi dördüncü sayısında ağırlıklı olarak tasavvufun temel
kaynaklarına ve önde gelen temsilcilerine odaklanıyor. Altısı araştırma makalesi, beşi özgün
derleme niteliğinde olmak üzere toplam on bir makaleden oluşan yazıların ilki Üsküdar
Üniversitesi Tasavvuf Araştırmaları Enstitüsünden Prof. Dr. Niyazi Beki’ye ait. Tasavvuf
klasik döneminin etkili sûfîlerinden Hasan Harakānî’nin manevî kişiliğine yer verilen bu
yazıda aynı zamanda tasavvufta “nâz” makamı da ele alınıyor. İkinci yazıda Uludağ Üniversitesi
İlahiyat Fakültesi Tasavvuf Anabilim Dalı Doktora Programı öğrencilerinden Muhammet
Coşkun, klasik dönemin bir başka önemli sûfîsi Şîrâzlı İbn Hafîf hakkında Ebû’l-Hasan
ed-Deylemî’nin yazmış olduğu Kitâbü’s-Sîreti’ş-Şeyh Ebi Abdillâh b. Hafîf isimli eserin, henüz
neşredilmemiş yeni bir Farsça tercümesi ve eserin mütercimi hakkında bilgi veriyor.
Bu yazıları takip eden iki makale Mevlânâ Celâleddin-i Rûmî ve eseri Mesnevî ile ilgili.
Tahran Üniversitesinde dilbilim alanında Yüksek Lisans yapmış tarihçi Mustafa Dehqan
İdrîs-i Bitlisî’nin Heşt Bihişt’ine dayanarak Mevlânâ’nın Osmanlı sultanı II. Murad üzerindeki
etkisine dikkat çekiyor ve Heşt Bihişt’in VI. kitabından bir bölümün tenkitli neşrini
sunuyor. Kocaeli Üniversitesi Rektörlük Türk Dili Bölümünden Öğr. Gör. Dr. Derya
Kılıçkaya, Mesnevî’nin IV. cildinde yer alan bir kıssa özelinde, insanın sınırsız dünyevî arzularının
karşılanması noktasında başkalarından beklentisini ve yaşadığı hayal kırıklıklarını
tasavvuf ve patronaj kavramı açısından inceliyor. Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi
İlahiyat Fakültesinden Dr. Öğr. Üyesi Özkan Öztürk, İbnü’l-Arabî’nin İnşâü’d-devâir,
Fütûhât-ı Mekkiyye ve Ankā’u Muğrib gibi eserlerinde yer verdiği “ilahî isimlerin diyaloğu”
çerçevesinde, Muhyî-yi Gülşenî’nin Risâle fi esmâ’illâhi’l-hüsnâ’ ve İttihâd-ı esmâ’ behüvviyet-
i müsemmâ isimli risâlelerini ele alıyor ve bu iki eserde Ekberî ekolün varlık
tasavvurunun izlerini sürüyor. Araştırma makalelerinin sonuncusu ise Lehigh Üniversitesi
Franklin and Marshall College’dan Dr. Öğr. Üyesi SherAli Tareen, tarafından kaleme
alındı. Yazar burada Hintli Nakşbendî şeyhi Mirzâ Mazhar Cân-ı Cânân’ın Sülûk-ü Tarîkat
isimli Farsça eserinin, İngilizcedeki ilk tam tercümesini sunuyor ve bu eser özelinde
Nakşbendîliğin sülûk metodu hakkında bilgiler veriyor. Dördüncü sayının özgün derleme niteliğindeki yazıları Middlebury College’dan Dr. Öğr.
Üyesi Ata Anzali’nin İran’da modern öncesi dönemden modern döneme geçişte önemli
bir rol oynayan “irfân” kavramını incelediği çalışmasıyla başlıyor. Ardından emekli öğretim
üyesi Prof. Dr. Mehmet Demirci’nin ilk işârî tefsir yazarı Sehl b. Abdullah Tüsterî’nin
Tefsîrü’l-Kur’âni’l-‘azîm’i bağlamında birtakım temel tasavvufî kavramların açıklanmasıyla
devam ediyor. Cincinnati Üniversitesi’nde Dr. Öğr. Üyesi Muhammad U. Faruque’nin
“dikkat ve bilinç” üzerine İslâm felsefesi ve tasavvuftaki dikkat ve farkındalığa dair nazarî ve
amelî uygulamalardan yararlanarak hazırladığı makalesinde, dikkatin yalıtılmış bir zihinsel olgu olmadığı, dolayısıyla bilincin temel yapısı çerçevesinde anlaşılması gerektiği savunuluyor.
Dr. Fariz Halilli tarafından hazırlanan “Azerbaycan’da Halvetîlik Arkeolojisi” başlıklı
bir sonraki makale Halvetîliğin kurucusu Pîr Ömer Halvetî’nin hankâhında gerçekleştirilen
arkeolojik kazı çalışmalarını konu ediniyor ve son bulguları Türkiye’deki akademik çevrelere
ilk defa bu yazıyla duyuruyor. Bölümün son yazısı ise emekli öretim üyesi Prof. Dr. Mustafa
Kara’nın Diyarbakırlı Said Paşa ve oğulları Süleyman Nazif ile Faik Âli’nin eserlerinden
seçkilerle tanıtımını konu ediniyor.
Yazılarıyla dergimize katkıda bulunan araştırmacılara müteşekkiriz. Bir sonraki sayıda görüşmek
dileğiyle…
Prof. Dr. Reşat Öngören